Theo đại diện Bộ Công Thương, doanh nghiệp, người sản xuất vẫn còn tư duy coi Trung Quốc là thị trường dễ tính, dẫn đến việc sản xuất chạy theo số lượng, chất lượng thấp, giá trị gia tăng thấp.
Ngày 13-9, tại hội nghị phát triển xuất khẩu nông thủy sản sang thị trường Trung Quốc do Bộ Công Thương phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tổ chức, bà Lê Hoàng Oanh, Vụ trưởng Vụ Thị trường châu Á, châu Phi, đã chỉ ra nhiều nguyên nhân khiến hàng nông sản Việt Nam sẽ đối mặt với nhiều khó khăn khi xuất khẩu sang Trung Quốc trong thời gian tới.
Mặc dù trong cơ cấu thị trường xuất khẩu của nhóm hàng nông thủy sản, Trung Quốc là thị trường quan trọng nhất, nhưng doanh nghiệp, người sản xuất vẫn còn tư duy Trung Quốc là thị trường dễ tính, dẫn đến việc sản xuất chạy theo số lượng, chất lượng thấp, giá trị gia tăng thấp.
“Đáng nói, sản xuất trong nước không quan tâm đến dung lượng thị trường, nhu cầu, thị hiếu của Trung Quốc. Ngoài ra, doanh nghiệp, người nông dân còn có tâm lý Trung Quốc là chợ biên giới, nên thường sau khi sản xuất xong là mang hàng lên biên giới mới tìm người mua, thiếu sự kết nối giữa người bán – người mua”– bà Lê Hoàng Oanh cho hay.
Đại diện Bộ Công Thương cũng nhấn mạnh, thói quen xuất khẩu qua đường tiểu ngạch nên không quan tâm đến nhu cầu, tiêu chuẩn, bao bì nhãn mác rất tùy tiện, thậm chí là bọc lót thô sơ bằng rơm rạ. “Có những trường hợp đưa hàng lên biên giới rồi mới tìm đối tác, chuẩn bị các khâu đóng gói, bao bì”- Vụ trưởng Vụ Thị trường châu Á, châu Phi nêu ví dụ.
Ông Trần Thanh Hải, Phó Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương), cho biết kim ngạch xuất khẩu nông, thủy sản Việt Nam trong 8 tháng đạt 16,6 tỉ USD, giảm 7,2% so với cùng kỳ. Trong cơ cấu thị trường xuất khẩu của nhóm hàng nông, thủy sản, Trung Quốc đã tăng trưởng chậm lại đáng kể trong thời gian qua.
Lý giải về nguyên nhân, ông Hải cho biết từ khoảng giữa năm 2018 đến nay, các cơ quan quản lý phía Trung Quốc đã tăng cường thực hiện quy định về truy xuất nguồn gốc, giám sát kiểm dịch động thực vật và chất lượng hàng hóa nông thủy sản nhập khẩu.
“Điều này đã phần nào tác động đến tiến độ xuất khẩu nông thủy sản của ta sang thị trường Trung Quốc, bên cạnh yếu tố về cung cầu thị trường như đối với một số mặt hàng cụ thể như gạo, sắn… Chưa kể, tập quán làm ăn manh mún cũng ảnh hưởng lớn đến hoạt động xuất khẩu nông thủy sản sang Trung Quốc”– ông Hải nói.
Bà Lê Hoàng Oanh khuyến nghị các doanh nghiệp cần chú trọng sản xuất theo quy hoạch, căn cứ theo nhu cầu, dung lượng thị trường, mùa vụ. Đồng thời đẩy mạnh thực hiện các chương trình xúc tiến thương mại quốc gia tại thị trường Trung Quốc, xây dựng kênh phân phối, tiêu thụ hàng hóa tại Trung Quốc.
Theo bà Oanh, tư duy xuất khẩu nông thủy sản cũng phải thay đổi theo hướng giảm dần, tiến tới xóa bỏ thương mại tiểu ngạch, tập trung chính ngạch để giảm thiểu rủi ro pháp lý cũng như từng bước xây dựng thương hiệu; nâng cao chất lượng, độ an toàn, mẫu mã sản phẩm; đáp ứng đầy đủ, quy định, bao bì, nhãn mác, truy xuất nguồn gốc, đăng ký nhà xưởng, vùng trồng.
